Nemanja Radosavljević: Već nakon treće godine, studenti RAF-a mogu pronaći posao u velikim tehnološkim kompanijama

S tradicijom dugom 20 godina, Računarski fakultet u Beogradu jedina je privatna obrazovna institucija s akreditovanim programima iz oblasti računarstva i informacionih tehnologija. Nastavni plan i program koji ovaj fakultet nudi, prilagođen je zahtevima tehnološke industrije koja se brzo razvija, pružajući studentima iskustvo praktične nastave koja se sprovodi uz upotrebu najnovijih tehnologija.

Osnovne akademske studije podeljene su na četiri studijska programa — računarske nauke, računarsko inženjerstvo, multimedijalni dizajn i softversko inženjerstvo, koji je još uvek u procesu akreditacije. U razlici između pomenutih studijskih programa, beneficijama i znanjima koje nude studentima, kao i karijernim prilikama koje ih čekaju nakon završenih osnovnih studija, razgovarali smo s dr Nemanjom Radosavljevićem, prodekanom za nastavu na Računarskom fakultetu.

Za početak, po čemu se strukovne studije razlikuju od osnovnih akademskih studija?

Nemanja: Osnovna razlika na prvi pogled jeste u trajanju jednih, odnosno drugih studija. Na RAF-u osnovne strukovne studije traju tri godine i nose 180 ESP bodova, dok akademske studije traju četiri godine i vrede 240 ESP bodova. Međutim, razlika je dosta dublja jer studenti nakon završetka školovanja na stukovnom studijskom programu Informacione tehnologije stiču zvanje strukovnog inženjera informacionih tehnologija i sistema.

U zavisnosti od grupe predmeta koje su izabrali, studenti su spremni da se upuste u rad na projektima u vezi sa web-programiranjem, projektovanjem i izradom aplikacija, ali i svim poslovima koji se odnose na bezbednost podataka, cloud infrastrukturu, kao i konfiguraciju, projektovanje i instalaciju računarskih mreža.

Osnovne akademske studije na RAF-u obuhvataju više različitih studijskih programa, kao što su Računarske nauke, gde studenti stiču zvanje diplomiranog informatičara, Računarsko inženjerstvo, sa zvanjem diplomirani inženjer elektrotehnike i računarstva, kao i Multimedijalni dizajn sa zvanjem diplomirani dizajner.

Pored navedenih studijskih programa, u toku je i proces akreditacije novog studijskog programa – Softversko inženjerstvo – namenjenog obrazovanju inženjera softvera koji će biti specijalizovani za sve aspekte razvoja softvera od projektovanja, do implementacije, održavanja i testiranja. Kako je akreditacija ovog studijskog programa tek započeta, studente ne upisujemo na ovaj studijski program sve do potpunog okončanja akreditacije.

Osnovne akademske studije, za razliku od strukovnih, pružaju i mogućnost daljeg školovanja na nekom od akademskih master programa kako u zemlji tako i u inostranstvu, a nakom toga i nastavak daljeg akademskog usavršavanja na doktorskim studijama.

Šta IT studije na RAF-u izdvaja od onih na ostalim fakultetima?

Nemanja: Na RAF-u je težište na postavljanju jake programerske osnove. Posebnu pažnju posvećujemo uvodnim predmetima iz programiranja na prvoj godini studija. Karakteristika ovih predmeta jeste da kroz vežbe, kolokvijume i ispite studenti urade veliki broj prilično složenih i izazovnih zadataka koji akcenat stavljaju na algoritamski način razmišljanja i rešavanja problema.

Na ovim predmetima organizujemo i dodatnu nastavu i veliki broj konsultacija kako bismo pomogli studentima da dobro savladaju osnove programiranja. Sa dobrom osnovom iz programiranja, studenti su osposobljeni da na predmetima na višim godinama studija rade na složenijim projektima, samostalno ili u timu, čime postižemo da studenti već pri kraju treće godine imaju dovoljno znanja da apliciraju za prakse i poslove u najboljim domaćim i svetskim programerskim kompanijama.

Svi studijski programi na RAF-u mogu se svrstati u IT studije, čak je i studijski program Multimedijalni dizajn, akreditovan u umetničkom polju, prevashodno je zasnovan na IT tehnologijama. Na RAF-u ove godine imamo i jedan važan jubilej, 20 godina od osnivanja fakulteta, i veoma smo ponosni što nas porede s fakultetima koji imaju mnogo dužu tradiciju i koji su izgradili veliki akademski ugled.

U čemu je razlika između programa Računarsko inženjerstvo i Računarske nauke?

Nemanja: Računarske nauke ( engl. Computer science) odnose se na sistematsko proučavanje algoritamskih metoda za predstavljanje i obradu podataka, uključujući njihovu teoriju, dizajn, implementaciju, primenu i efikasnost. Koreni računarske nauke zahvataju duboko u matematiku i inženjerstvo te matematika omogućuje ovom polju analizu, dok mu inženjerstvo daje dizajn. Na ovom studijskom programu kroz izborne predmete studenti mogu da se specijalizuju za različite oblasti poput mašinskog učenja, nauke o podacima (data science), teorijskog računarstva, računarske grafike, kriptografije, funkcionalnog programiranja.

Računarsko inženjerstvo (engl. Computer engineering) fokusirano je na projektovanje i izradu prototipova računarskih uređaja i sistema, kao i na administriranje mrežnih sistema, bezbednost mreža i digitalnu obradu signala. Računarsko inženjerstvo koncentriše svoje napore na načine na koje se računarske ideje preslikavaju u radne fizičke sisteme.

Student zainteresovan da pravi vlastiti novi programski jezik opšte namene ili da trenira modele mašinskog učenja imao bi najviše koristi od programa Računarske nauke, dok bi pak onaj koga zanima da projektuje softverski sistem za neki pametan ili IoT uređaj ili da projektuje mrežu imao više koristi od programa Računarsko inženjerstvo.

Koliko je tokom studija na pomenutim programima zastupljena teorija, a koliko praksa?

Nemanja: Mi se na RAF-u vodimo idejom da je za studente najkorisnije da teorijska znanja savladavaju kroz praktične zadatke. Na predavanjima se izučava teorija kroz primere iz prakse, na vežbama se rade praktični primeri uz osvrt na teorijske osnove. Na većini predmeta studenti u okviru svojih predispitnih obaveza rade samostalno ili u timu projekte koji su vrlo primenljivi i zahtevni, slični onima u industriji.

Ti projekti su uvek neka vrste ilustracije teorijskih koncepata, tako da student kroz to povezivanje teorije i prakse može da sagleda širu sliku oblasti kojom se bavi i da bude spremniji da brzo savlada i tehnologije koje tek dolaze. Na RAF-u se kroz različite predmete studenti upoznaju sa skoro svim popularnim programskim jezicima, kao i većinom savremenih alata za razvoj različitih vrsta softvera. Ono što je novo na RAF-u jeste RAF Lab – jedinstvena laboratorija u našoj zemlji koja sadrži opremu za neurotehnologije i mehatroniku.

Studentima su na raspolaganju EEG uređaji za merenje nervne aktivnosti mozga, dijasni pojasevi, VR naočare, kontorleri, 3D štampač i graver, kao i veliki broj elektronske opreme. RAF Lab je otvoren i za student drugih fakulteta u okviru sekcije o neurotehnologijama i kreativnih radionica mehatronike. Možemo se pohvaliti da smo deo svetske organizacije NeuroTechX i da kao predstavnici NeuroTechX Beograd organizujemo NeuroTechX globalni hakaton.

Koja zanimanja su dostupna diplomiranom inženjeru softvera, a koja diplomiranom informatičaru?

Nemanja: Diplomirani informatičar je neko ko ima znanja iz matematičke teorije i teorijskog računarstva, uključujući kritičko razumevanje i vrednovanje računarskih algoritama i drugih elemenata programiranja. Tokom studija razvija visok nivo apstraktnog razmišljanja i generalizacije problema.

Takođe stiče stručno znanje iz razvoja softvera, velikih podataka, testiranja softvera, veštačke inteligencije kao i primenu teorije i principa različitih paradigmi programiranja, zahvaljujući čemu su mu otvorena vrata za širok izbor poslova, kao što su: Data scientist, Web developer, Software developer, Information security analyst, Mobile application developer ili Artificial intelligence kao i Machine learning engineer.

Diplomirani inženjer elektrotehnike i računarstva ima visok nivo inženjerskog razmišljanja i praktičnog rešavanja problema. Svršeni studenti sa znanjem iz razvoja računarskih sistema, uključujući elektroniku, programiranje namenskih sistema, robotiku i IoT mogu da rade mnoge poslove iz oblasti informatike kao što su: DevOps engineer, Network architect, Cloud IT engineer ili Embedded software engineer.

Diplomirani inženjer softvera koji poseduje znanje da prepozna i primeni odgovarajuće platformske tehnologije i softverska okruženja za rešavanje konkretnog problema, kao i sposobnost organizacije i kontrole procesa razvoja sistemskog i aplikativnog softvera može da obavlja neke od poslova kao što su: Solution architect, Software engineer, Software designer, kao i Software quality assurance engineer.

Da li možete da nam kažete nešto više o studijskom programu Informacione tehnologije?

Nemanja: Iako su strukovni studijski program, Informacione tehnologije nikako ne bi trebalo zapostaviti. Oni koji uspešno završe sve svoje studentske obaveze na ovom studijskom programu stiču znanja koja se odnose na teoriju, principe i procese razvoja i održavanja računarskih sistema, uključujući vrednovanje i razumevanje postojećih i dolazećih tehnologija, kao i kritičko ocenjivanje njihove primenljivosti u rešavanju korisničkih zahteva. Takođe, zahvaljujući i znanjima iz hardvera, softvera, računarskih komunikacija i cloud infrastrukture mogu da rade širok spektar visoko plaćenih zanimanja, kako u zemlji tako i u inostranstvu.

Koje beneficije i znanja nudi umetnički program Multimedijalni dizajn?

Nemanja: Multimedijalni dizajn je studijski program iz domena audio-vizuelnih umetnosti, koji ima za cilj da studenti nauče da kreiraju računarske multimedijalne sadržaje. Reč je o interdisciplinarnom programu koji objedinjuje znanja iz oblasti slikarstva, grafičkog dizajna, tipografije, fotografije, animacije, interaktivnih računarskih medija, dizajna zvuka, dizajna enterijera, računarstva i teorije umetnosti.

Po završetku ovog studijskog programa studenti ovladaju savremenim softverskim platformama iz oblasti vektorske i rasterske grafike, dizajna multimedija, 2D i 3D animacije, snimanja, montaže i obrade video i audio sadržaja. Ova znanja im pružaju mogućnost da rade poslove kao što su: Animator, 3D modeler, UX designer, Sound designer, Graphic designer, Interactive designer, Motion graphic artist ili kao Visual development artist.

Da li RAF sarađuje s velikim tehnološkim kompanijama?

Nemanja: Naši studenti rade u kompanijama kao što su Facebook, Google, Microsoft razvojni centar, Nordeus, TX Services, Levi9, Decenter i mnoge druge. Nema potrebe nabrajati ih jer je mnogo bitnije reći da su neki od naših studenata pokrenuli svoje Start-up projekte i da su danas vrlo uspešni poslovni ljudi koji svojim idejama pomeraju granice savremenog razvoja softvera.

Vrlo često dobijamo pozive za saradnju od kompanija, najčešće na polju realizacije studentskih praksi. Na svim studijskim programima studenti su obavezni da obave praksu u trajanju od 90 radnih sati i do sada su studenti bez ikakvih poteškoća pronalazili kompanije u kojima mogu da sprovedu ovu obavezu, a najčešće se dešava da po završenoj praksi studenti od kompanije dobiju i ponudu za posao.

S druge strane, da li su stručnjaci iz kompanija uključeni u praktičnu nastavu?

Nemanja: Kompanije se uključuju u nastavu na više načina, pored aktivnog uključenja u jedan deo nastave gde sturučnjaci iz privrede sa adekvatnim akademskim zvanjima drže jedan deo nastave na stučno-aplikativnim predmetima. Veliki broj kompanija iskazuje interesovanje da studentima približi deo svoje poslovne kulture, proizvode koje razvijaju ili nove tehnologije s kojima rade. To se najčešće sprovodi u vidu gostujućih predavanja kompanija koja se često organizuju na RAF-u.

Ova predavanja obično se održavaju u okviru nekog nastavnog predmeta, gde kolege iz kompanija objašnjavaju studentima kako u praksi primenjuju neke od sadržaja sa predavanja. Ovakav model nastave ima za cilj da se studentima na adekvatan način povežu teorija i praksa, kao i da se upoznaju s realnim projektima i dostignućima. Vrlo često dešava se da ta predavanja drži neko od alumnija RAF-a, što je studentima posebno zanimljivo jer mogu da naprave osvrt na studije i predmete koje su i sami predavači prošli na RAF-u.

Kako će ove godine izgledati prijemni ispit i šta je sve potrebno za upis?

Nemanja: Prijemni ispit za upis na fakultet zavisi od studijskog programa. Za studijski program Informacione tehnologije, koji je strukovni studijski program, polaže se prijemni ispit iz informatike, dok se za akademske studijske programe kao što su Računarske nauke i Računarsko inženjerstvo polaže prijemni ispit iz informatike i matematike. Svi prijemi ispiti vrednuju se sa ukupno 60 bodova, dok uspeh iz srednje škole nosi do 40 poena.

Za studijski program Multimedijalni dizajn prijemni se sastoji iz tri dela: test iz crtanja, test iz multimedijalnog dizajna i test iz poznavanja umetnosti. Bitno je napomenuti da pored same nastave cena školovanja uključuje i komplet literaturu, prijavu ispita, sve potvrde, uverenja, obrasce i izdavanje diplome. Jednom rečju, za studente nema nikakvih dodatnih troškova i sve što plaćaju jeste školarina, koja za strukovne studije iznosi 1800 € za jednu godinu, odnosno 2000 € za plaćanje na rate.

Školarina za jednu godinu za akademske studijske programe Računarske nauke i Računarsko inženjerstvo iznosi 2700 €, odnosno 3000 € u slučaju plaćanja na rate. Školarina za studijski program Multimedijalni dizajn na osnovnim, master ili doktorskim studijama iznosi 3600 €, a u slučaju plaćanja u ratama ukupna cena je 4000 €.

Računarski fakultet iz sopstvenih sredstava finansira školovanje nadarenih i vrednih srednjoškolaca. Maturanti koji postignu određene rezultate na takmičenjima u organizaciji Ministarstva prosvete Republike Srbije RAF pruža priliku da studiraju potpuno besplatno. Svake godine desetak najbolje plasiranih maturanata na Srpskoj informatičkoj olimpijadi (SIO) i državnom takmičenju iz informatike dobijaju pune stipendije za besplatno studiranje na osnovnim akademskim studijama.

Pored ovih punih stipendija, svim ostalim maturantima plasiranim na državnom takmičenju iz informatike, matematike i fizike RAF omogućuje da konkurišu za dvadesetak polustipendija (popust od 50%) za sve četiri godine studija na osnovnim akademskim studijama. Takođe, najbolji student RAF-a na svakoj godini dobija stipendiju za besplatno školovanje, a obezbeđeni su i brojni popusti za studente koji polože u roku sve ispite iz prethodne godine.

Cilj nam je da što većem broju talentovanih studenata omogućimo obrazovanje koje će im otvoriti put ka zaposlenju u najuspešnijim domaćim i stranim kompanijama. Posebno nam je važno da istaknemo da su u prethodne dve godine i neke domaće kompanije odlučile da stipendiraju naše studente. Do sada su to učinile tri kompanije: Insightful (Workpuls), TX Services i Decenter. Ovo je izuzetan gest domaćih kompanija da podrže studente u toku samog školovanja, kada su im finansijska sredstva najpotrebnija.

Da li fakultet organizuje pripremnu nastavu i otvorena vrata za buduće brucoše?

Nemanja: Vrata Računarskog fakulteta uvek su otvorena, svakog radnog dana od 9 do 21 h. Budući brucoši mogu da dođu na RAF u bilo koje doba dana i da dobiju sve potrebne informacije, kako od koleginica iz studentske službe, tako i od nastavnika, ali i od samih studenata, koji mogu iz prve ruke da im iznesu svoje impresije o studijama i daju sve informacije koje ih zanimaju. Fakultet organizuje pripremnu nastavu koja se razlikuje po studijskim programima i realizuje se uživo i onlajn.

Cilj pripremne nastava nije samo priprema za polaganje prijemnog ispita, već i usaglašavanje znanja koje budući brucoši donose iz srednjih škola. Pored pripremne nastave, kada se završi upis, a pre početka nastave, organizuje se pripremna nastava iz programiranja za sve brucoše, kako bi ujednačili ili osvežili svoje znanje iz ove oblasti i na taj način započeli studije bez zaostatka u osnovnom gradivu.

Za kraj, kakvo je bilo interesovanje za upis na RAF prošle godine i koja su vaša predviđanja za ovu godinu?

Nemanja: Kako su sve oblasti koje obuhvataju naši studijski programi vrlo popularne, studenti se već na trećoj godini zapošljavaju i vrlo brzo im se vraća sve što su uložili u svoje obrazovanje na RAF-u. Interesovanje je iz godine u godinu sve veće i veće.

Trend interesovanja prati se na nedeljnom nivou i u odnosu da prethodne godine interesovanje je značajno veće, što možemo pripisati sve boljoj informisanosti srednjoškolaca o mogućnosima zapošljavanja po završetku ovih studija i velikoj potražnji za IT stručnjacima, ali i kvalitetu nastave na našem fakultetu i znanju koje studenti dobijaju tokom školovanja na RAF-u.